In het kader van de ‘kazerneruil’
Hier en daar duikt op deze website de plaatsnaam Budel op, en dat is niet zonder reden. De nabijgelegen legerplaats zou vanaf mei 1963 plaats gaan bieden aan enkele duizenden militairen van de Deutsche Bundeswehr, op het moment dat het Duitse kazernecomplex Seedorf werd voorbereid op de komst van Nederlandse troepen. Dit alles had te maken met de zogenaamde Budel-Seedorf overeenkomst, waarbij beide NAVO-partners bereid waren een ‘kazerneruil’ aan te gaan. In Nederland deed Kamp Budel voorheen nog dienst als opkomstbestemming voor herhalingsoefeningen.
Wij staan bekend als zuinig volkje, dus het viel te verwachten dat de Nederlandse regering in het begin wat moeite had met het vrijmaken van zo’n 15 miljoen gulden die nodig waren om de deal te bekrachtigen. Maar er waren ook strategische en praktische voordelen aan dit pact verbonden, zoals o.a. de beschikking over meerdere oefenterreinen. Er zal mogelijk wat lobbywerk van de NAVO aan vooraf zijn gegaan (aanname), maar uiteindelijk werd het akkoord in januari 1963 getekend en was de kazerneruil een feit! Seedorf werd nog datzelfde jaar (september) standplaats van de 41 Pantserbrigade.
Ondertussen in Budel…
Daar zat men bepaald niet te wachten op de komst van Duitse militairen. Gastvrijheid behoort in deze contreien weliswaar tot een tweede natuur, maar de acceptatie van onze oosterburen, zéker zo kort na WOII, had een aanlooptijd nodig. Niet bij iedereen, laat dat gezegd zijn, maar met name de generatie die de bezetting bewust had meegemaakt steigerde bij de plannen van Defensie om ‘hun’ kazerne uit te lenen aan de voormalige belager. Het protest was nog niet geweken, toen in de zomer van 1963 de voorhoede van het 2e opleidingsregiment Deutsche Luftwaffe in Budel neerstreek.
De Duitsers waren echter opmerkelijk goed voorbereid op de naoorlogse gevoelens van hun gastland, en deden er alles aan dit met het nodige respect te behandelen. Zo was het niet toegestaan zich buiten het kazerneterrein in militair tenue te vertonen, in het openbaar te marcheren, marsliederen te zingen en het woord ‘kamp’ (synoniem aan kazerne) te gebruiken, omdat dit in Nederland negatieve associaties met de oorlog opriep. Het zijn slechts enkele gedragsregels die moesten bijdragen aan assimilatie met de Budelse bevolking.
‘De Arend’
Natuurlijk was de plaatselijke middenstand zich al snel bewust van het economisch belang dat deze regeling zou opleveren, want welbeschouwd brengt de besteding van een permanent gevestigde kazernebezetting meer geld in het laadje dan de baten van tijdelijk geplaatste legereenheden op herhalingsoefening. Bovendien waren die op uitgaansdagen vaak met weekendverlof, zodat de lokale horeca daar nauwelijks profijt van ondervond.
De uitbater van café ‘De Arend’ was misschien wel de eerste ondernemer die zijn deur gastvrij openstelde voor zijn buitenlandse bezoekers, want in het blad ‘Der Spiegel’ uit augustus 1963 lezen we de volgende quote: “Stuur jullie jongens maar rustig hierheen, hoor!” Dat geeft ook aan dat men kennelijk nog niet overal met open armen werd ontvangen. Bij sommige dorpelingen viel aanvankelijk nog wat ‘oud zeer’ te overwinnen, begrijpelijk, maar op den duur brak ook bij hen de weerstand en groeide sympathie voor de Duitse jongens, die part noch deel hadden aan de tragische gebeurtenissen tijdens de oorlogsjaren.
Jaren later…
In 1973 publiceerde de Legerkoerier een artikel over de 10-jarige aanwezigheid van de Bundeswehr in Budel, en de verrassend snelle wijze waarop deze zich wist aan te passen naar Nederlandse volksaard, waardoor dit garnizoen “sedert jaar en dag een ‘natuurlijk’ bestanddeel van hun gastgemeente werd.”
Ook het verslag dat in 1978 van de pers rolde, nu ter gelegenheid van het derde lustrum, weerspiegelt het beeld van verbroedering tussen de Budelse populatie en het overwegend Duitse kazernepersoneel.
Dat we hier tegenwoordig met betrekking tot onderlinge verdraagzaamheid nog heel wat van kunnen leren lijkt me evident. Mede daarom zijn beide publicaties uit de jaren ’70 een waardevolle bijdrage aan deze kiosk.
Titelfoto: Bernd Brockfeld. Overname foto’s met vriendelijke toestemming van de makers c.q. de eigenaars van het materiaal. Meer informatie vind je op de website Legerplaats Budel/Nassau-Dietz kazerne
Bekijk het hier…
Klik op dit symbool voor het openen van de Legerkoerier publicaties. Dit document is beschikbaar als PDF om online te bekijken of te downloaden voor eigen gebruik.
Dit vind je misschien ook interessant:
- Kazerneruil Budel-Seedorf
- Krantenbericht aankomst eerste Duitse militairen (22.05.1963)
- Het tijdperk 1963-2006
- Truppenlager Bundeswehr in Budel (Der Spiegel; 14.08.1963)
- Blogartikel Jürgen D. Müller over Budel-Seedorf overeenkomst
- Opheffing 41 Gemechaniseerde Brigade
- De crisis die leidde tot een kazerneruil
Seedorf40 