Coverstory van 3 december 1979
Het werk van de Veldpost wordt zeker niet onderschat, je staat er alleen niet altijd bij stil wat voor organisatie erachter schuilgaat. Net zoals het maar ‘heel gewoon’ is dat er water uit de kraan stroomt of dat je kliko wekelijks wordt geleegd. We zijn het niet anders gewend, al slaat de paniek genadeloos toe als een van die diensten door storing of staking verstek laat gaan.
Waar je als militair rotsvast op kon vertrouwen was de correcte bezorging van post die van het thuisfront afkomstig was, maar ook je eigen brieven vonden vanaf de kazerne feilloos hun weg naar de geadresseerden. Reden voor weekblad de Griffioen om eens een dagje mee te lopen met de mannen van de ‘legerpost’.
De Veldpost
In het militaire apparaat, zoals wij dat kennen, is het verzenden en ontvangen van post een alledaagse bezigheid geworden, die niet meer weg te denken is. Het begrip ‘dienstpost’ zal u daarbij niet vreemd in de oren klinken. Voor het personeel en gezinsleden van onze brigade neemt de post een extra bijzondere plaats in. Het vormt naast de telefoon één van de belangrijkste communicatiemiddelen voor onze contacten met Nederland. Reden dan ook voor de legerleiding om bij de 41e Pantserbrigade een Veldpostkantoor te plaatsen, zoals dat bij ieder groot Nederlands militair onderdeel in het buitenland wordt gestationeerd, het geval is.
Je kan het beschouwen als een soort dienstverlening ten opzichte van het personeel en gezinsleden. Zij worden hierdoor in de gelegenheid gesteld om tegen goedkopere tarieven hun post te verzenden en ze kunnen ook de post ontvangen via de Veldpost. Maar, uiteraard vormt het ook voor ons leger een groot voordeel te kunnen beschikken over de Veldpost, maar hierover later meer.
Wie beheert en verzorgt nu eigenlijk bij onze brigade de post? En hoe geschiedt eigenlijk de verzending? Op deze en nog meer vragen wil ik proberen met dit artikel een antwoord te geven.
De bestellers
Als we het over post hebben, dan is het eerste waar we aan denken; de postbode. Ook wij hebben in onze brigade een aantal postbodes, al worden ze dan niet zo genoemd. ‘De jongens van de Veldpost’ zal u bekender in de oren klinken. Om een indruk te krijgen wat deze ‘jongens’ nu eigenlijk doen, ben ik op vrijdagmorgen in de Combi gestapt, richting Zeven voor de verspreiding van (hoe kan het ook anders) de Griffioen, ditmaal zonder bijlages. Een zucht van verlichting, bij het ophalen van de Griffioen. Het schijnt wat met het gewicht te maken te hebben.
De bestellers van de dag, want zo noemen ze zichzelf, zijn Klaas Plat, Harry Satink, Geert Dijks en Mario Voogdboom. Ze zijn in het burgerleven ook postbode. Het werk bij de Veldpost is hen dus op het lijf geschreven. Na een algemene opleiding en een verblijf van 3 weken op de Hojel-kazerne in Utrecht, waar het Centrale Veldpostkantoor is gevestigd, komen de bestellers op hun plaats van bestemming. Voor de genoemde militairen was dat dus Seedorf.
Of ze het geen bezwaar vonden om naar Duitsland te moeten gaan? De meningen zijn nogal verdeeld, maar over één ding zijn ze het eens. De werksfeer is hier in Duitsland uitstekend en ze maken er het beste van. De sfeer in de Combi is dan ook prima.
Klaas Plat zit voorin, want per slot van rekening is hij de ‘ouwe’ en kent hij dus de route uit zijn hoofd. Geen gemakkelijke zaak, als je als vreemde meerijdt. Voor mijn gevoel reden we zo maar wat door Zeven. Toch blijkt er systeem in te zitten. Het eerste station is het postkantoor in Zeven. Alweer een meevallertje, er zijn geen pakketten over de Duitse post verstuurd. Dus de reis kan direct verder gaan. Er worden al wat Griffioens uitgeteld en bij de Cadi wordt de eerste bus gelicht. In de Breslauer Straße worden Geert Dijks en Mario Voogdboom gedropt, ieder met een stapel Griffioenen in de hand. Mario, die in het normale leven loketbeambte is bij de PTT en de bestelling pas voor de tweede keer meemaakt, krijgt de laatste instructies. De Combi rijdt inmiddels naar de buitenwijken. De huis aan huis bestelling in de Nederlandse wijk gaat nu eenmaal iets sneller, dus dit wordt te voet gedaan.
Routine
Kundig snijdt Geert Dijks, een Limburger aan z’n stem te horen, diverse bochten af. Hij kent de route. Het is nog erg stil in de wijk. “Een normale zaak’, volgens Geert, “de vrouwen van militairen slapen allemaal behoorlijk lang.” Aan de dichtgetrokken gordijnen te zien kan ik niet anders doen dan hem gelijk geven.
In een kwartier zijn beide bestellers hun stapeltje kwijt en ook de Combi verschijnt weer op de afgesproken plaats. Routine lijkt alles te zijn bij de bestellers. Straatnamen lijkt ze niet zoveel te zeggen. Ze houden zich veel meer vast aan kenmerkende punten als paaltjes, brievenbussen en groene deuren. In de Königsberger Straße worden de twee bestellers er opnieuw uitgezet. Dit is de zogenaamde derde wijk. Ik rijd inmiddels met de Combi verder naar de buitenwijken. De huizen liggen nogal verdeeld. Reden voor de bestellers om het grootste gedeelte van hun route in looppas te doen. Misschien hebben ze zich dat ook wel aangeleerd om bijtgrage huisdieren te ontwijken. Klaas Plat kan erover meepraten. Een winkelhaak in z’n broek was het resultaat. Sindsdien heeft hij het niet meer zo op honden.
Een probleem voor de bestellers schijnt het ontbreken van naambordjes op te leveren. Het komt dan ook wel eens voor dat mensen helemaal geen post ontvangen, of de Duitse bewoner krijgt iedere morgen post die niet voor hem bestemd is. Boze telefoontjes naar het Veldpostkantoor zijn dan het gevolg. Deze morgen schijnt het allemaal soepeltjes te verlopen. De chauffeur Jan van Luyn van het Vervoersbureau, pikt ook zo links en rechts nog een brievenbus mee. Bij nummer 18 wordt het raampje los gedraaid en de Griffioen vakkundig letterlijk in de bus gegooid. Tegen 10.30 uur zit de morgenronde er op en vertrekken we richting kazerne. Nog even een paar bussen in de militaire tehuizen lichten en dan terug naar het Veldpostkantoor voor een warme bak koffie. De overgebleven Griffioenen worden in de middagroute weggebracht, met de overige post, die rond 12.00 uur in Bremen wordt opgehaald. Deze post uit Nederland komt hier per trein aan.
Een aantal voordelen
Bij aankomst in het Veldpostkantoor treffen we sgt1 Gaarthuis achter het loket aan. Hij heeft gedurende de tijd dat de post werd rondgebracht het ‘fort’ bewaakt. Loketdiensten, post sorteren, wegbrengen en bestellen, het hoort allemaal bij hun werk. Ook sgt1 Gaarthuis is met dit werk bekend. Als C-Veldpostdetachement S/H/L moet hij immers het goede voorbeeld geven. In totaal heeft hij 12 man in dienst, Hohne en Langemannshof inbegrepen. Aan deze kazernes brengt hij wekelijks een bezoek. In Bergen kent men hetzelfde systeem van post rondbrengen in de Nederlandse woonwijken. Zoals gezegd moet het personeel bekend zijn met alle facetten van de post. Het feit dat ze allen afkomstig zijn van de PTT is wel een groot voordeel. “De grootste moeite hebben ze dan ook alleen met het omrekenen van de Duitse Mark en met de militaire afkortingen”, aldus sgt1 Gaarthuis. De voornaamste taak voor de Veldpost ligt volgens hem wel in de kazerne. De naam Veldpost doet vermoeden dat het meer met oefenende troepen te maken zou hebben, maar gezien het feit dat de oefeningen tegenwoordig korter duren, neemt de post een minder belangrijke plaats in. Het dagelijkse krantje is veel belangrijker. Bij langere oefeningen of schietseries is de post natuurlijk veel belangrijker.
Zoals gezegd biedt het Veldpostkantoor een aantal belangrijke voordelen. Zo kan in vredestijd de ‘dienstpost’ portvrij worden verzonden. Alleen dit al levert een financieel voordeel op van ruim 1 miljoen gulden jaarlijks. Ook het ontvangen van de post tijdens oefeningen geeft een morele steun aan de militairen te velde. Weekbladen etc. kunnen tegen Nederlands binnenlandtarief worden verzonden en ontvangen. Dit moet dan wel via het NAPO-adres worden verzonden. Het woord NAPO is overigens afgeleid van Netherlands Army Post Office. Mensen die in Zeven wonen krijgen zo hun post thuisbezorgd, gedurende de gehele week. Hiervoor moet dan wel het juiste adres bij de Veldpost bekend zijn. Op de verzonden post moet de naam en de straatnaam vermeld zijn. Per dag zijn er zo’n 100 brieven die onjuist geadresseerd zijn. Dit betekent voor het Veldpostkantoor een hoop extra werk dat voorkomen had kunnen worden. Bij verhuizing moet u uw adres bij de Veldpost laten wijzigen. Mensen die niet in Zeven wonen kunnen een postbus openen. Bij het Veldpostkantoor kunnen zij dan iedere dag hun post ophalen. Dit laatste geldt overigens ook voor de onderdelen. “Met name op zaterdag blijft er nogal eens wat post voor de onderdelen liggen”, aldus sgt1 Gaarthuis. “Daar wordt veel uurtjes voor overgewerkt en de jongens hebben er toch recht op om deze post voor het weekend te ontvangen.” Het blijkt wel dat deze sergeant hart voor de zaak heeft. En terecht, vierhonderd kilometer van huis vormt de post een welkom contact met vriendin, familie of bekenden.
Een fles whisky per post
Zoals gezegd zijn wij niet de enigen die de beschikking hebben over een Veldpostkantoor. Er zijn er in totaal 8, daarvan is er één in Libanon gestationeerd.
Het sturen van hondenbrokken naar de militairen aldaar via de Veldpost is een populaire mode geworden. Ook bleek een gulle gever eens geprobeerd te hebben een fles whisky per post te versturen, tezamen met wat geld. Toen de beambte de postzak wilde openen, rook het er verdacht veel naar alcohol. Het bleek helaas dat de fles de reis niet overleefd had, maar het geld heeft men nog kunnen redden. Het heeft nog wel even geduurd voordat de alcohollucht verdwenen was.
Fout geadresseerd
Het werk van de Veldpost vraagt nogal eens wat aanpassing van het personeel. Onjuiste adresseringen vormen vaak wel het grootste probleem. Ook onleesbare handschriften komen regelmatig voor. Deze brieven gaan terug naar DPKL (Dienst Personeel Koninklijke Landmacht) en worden van hieruit doorgestuurd naar Den Haag.
Blijkt dat de herkomst van de brief dan nog niet vast te stellen is, dan worden de brieven met toestemming van de Kantonrechter geopend om zodoende een eventuele herkomst vast te stellen. “Het briefgeheim wordt ook in Seedorf streng gehandhaafd”, stelt sgt1 Gaarthuis nadrukkelijk vast. “Er is geen enkele instelling die de brieven te lezen krijgt, wat de mensen vaak wel denken. Ook het sorteren van de post gaat met zo’n automatisme dat we niet eens zien wat er op de briefkaarten vermeld staat.” Met een dagelijkse zending van 8 postzakken, kan het ook haast niet anders.
Met de komende St. Nicolaas en Kerstmis in zicht zal het voor de sgt1 Gaarthuis een drukke tijd worden. Maar met zijn huidige team ziet hij dit wel zitten. Ook wij kunnen het werk voor de Veldpost een stuk vergemakkelijken. Al is het alleen maar door ons tweemaal te bedenken voor we een brief of pakketje van een adres voorzien. En als we toch over een dergelijke instantie kunnen beschikken, laten we er dan ook optimaal gebruik van maken. Sgt1 Gaarthuis en zijn bestellers zijn er in ieder geval toe bereid hun steentje bij te dragen, om tot een snelle afwikkeling van de dagelijkse post te komen.
J.S.
Bekijk het hier…
Klik op dit symbool voor de originele publicatie als web-presentatie.
Wacht, terwijl de pagina’s worden geladen…
Seedorf40 