25 jaar na de laatste lichting dienstplichtigen

Omvorming naar een beroepsleger

Het speelde al in 1993, het plan om de dienstplicht uit te faseren en over te schakelen naar een beroepsleger. Immers, de Koude Oorlog was voorbij en de druk om te besparen op defensie-uitgaven nam steeds meer toe. Er werd aanvankelijk vijf jaar uitgetrokken voor dit traject, maar het werd in versneld tempo uitgevoerd.

Dat leidde hier en daar wel tot teleurstelling onder de ruim 300 mannen van lichting 96/2, die op maandag 29 januari 1996 werden ingelijfd binnen de diverse militaire opleidingslocaties in ons land, maar meer in de zin van “hadden ze dit niet eerder kunnen bedenken?”
Want slechts één dag later werd bekend dat zij tot de groep behoorden die het hoofdstuk ‘dienstplicht’ (voorlopig) afsloot. De eerder geplande lichtingen 3 en 4 van dat jaar werden vrijgesteld, uiteindelijk gevolgd door een officiële opschorting van de dienstplicht op 1 mei 1997.

Sinds die laatste opkomst zijn er inmiddels ruim 25 jaar verstreken, en hoewel een tegenvaller voor de hekkensluiters, een interessant artikel in dagblad Trouw leert ons dat hun verblijf op de kazerne met enige consideratie gepaard ging: “om hun pech te compenseren kregen ze iets meer betaald en eind augustus zouden ze al afzwaaien.”

En: “Het was een beetje Center Parcs-achtig. De eerste weekeinden ging ik niet eens naar huis omdat we dan gezellig met een groep daar bleven”, aldus soldaat Frank van Weerlee, die zich ook nog kan herinneren dat een glaasje bier slechts een kwartje kostte.

Ach, de dienst was lang zo slecht nog niet…

Naar aanleiding van een kwart eeuw na de opkomstplicht werd dit onderwerp behandeld in het populaire radioprogramma ‘Met het oog op morgen’, uitgezonden op 29 januari 2021. Onderstaand materiaal is geplaatst met vriendelijke toestemming van NOS/NPO Radio1.

Terugverlangen naar die goeie ouwe tijd in dienst

25 jaar geleden moest de laatste lichting jonge mannen in Nederland opkomen voor de dienstplicht. Van afschaffing was geen sprake, maar er is sindsdien niemand meer opgeroepen.

Jongere generaties zullen zich er weinig meer bij kunnen voorstellen. Wat waren de mooie en minder mooie kanten van het dienstplichtig bestaan?
We vragen het Frank Oosterboer, medeauteur van het Handboek voor de dienstplichtig soldaat buiten dienst. En aan Bert Hendrickx, die meer dan 50 jaar na het vervullen van zijn dienstplicht nog altijd weblog Seedorf40 in de lucht houdt.