Item #333

Seedorf doet de poort na 43 jaar dicht

SEEDORF – Een ‘monument’ binnen de landmacht bestaat formeel niet meer. Afgelopen zaterdag is na 43 jaar het doek gevallen voor de bij vele generaties beroepsmilitairen en dienstplichtigen befaamde Legerplaats Seedorf in Noord-Duitsland. De sluiting betekende tevens de zwanenzang voor de daar gelegerde 41 Gemechaniseerde Brigade. De opheffing ervan werd verricht door commandant brigadegeneraal jhr. Harm de jonge. Hij deed dat in een bijzonder sluitingsappèl waarvan vele (hoge) burger en militaire gasten uit Nederland en Duitsland getuige waren. Onder hen de defensieministers van beide landen, Jung en Kamp.

Een even lange als belangwekkende periode uit de historie van de landmacht zit erop. Het krijgsmachtdeel, dat door de opheffing van 41 Gemechaniseerde Brigade nog slechts twee gemechaniseerde brigades telt, rekende Seedorf sinds 1963 tot één van haar vele legerplaatsen. Tijdens de Koude Oorlog vervulde de bemanning een rol in de verdediging van het NAVO-grondgebied tegen mogelijke aanvallen van troepen van het Warschau Pact. Na de ineenstorting van de Berlijnse Muur en de ingrijpende bezuinigen en reorganisaties van de Nederlandse defensieorganisatie, ging in 2003 de kogel door de kerk: de legerplaats Seedorf als min of meer relikwie van de Koude Oorlog gaat dicht.
Minister Henk Kamp zat er tijdens zijn toespraak tijdens de opheffingsceremonie niet naast: de militairen nemen afscheid van een tweede Heimat. Sinds de eerste troepen er neerstreken, dienden generaties dienstplichtigen en beroepsmilitairen voor korte of langere tijd in Seedorf. Niettemin zei Kamp ervan overtuigd te zijn dat de beslissing de basis te sluiten en 41 Gemechaniseerde Brigade op te heffen, een goede is geweest. Hoe zwaar die hem ook viel.
Kamp gaf aan respect te hebben voor de loyale wijze waarop het personeel het besluit, ondanks de onmiskenbare teleurstelling, heeft geaccepteerd en uitgevoerd. Volgens de bewindsman kenmerkte 41 Gemechaniseerde Brigade zich door een hoge graad van inzetbaarheid, een uitstekende kameraadschap en een attitude van ‘wij spelen het klaar’. “Deze instelling stond en staat in Nederland bekend als de Seedorfse mentaliteit”, wist de minister. Brigadecommandant De jonge deed er nog een schep bovenop. “41 Mechbrig was een wijze van leven.”

Vaarwel tweede ‘Heimat’

SEEDORF – Behalve in Seedorf, komt de goede militaire samenwerking tussen Nederland en Duitsland in bredere zin tot uiting in onder meer het gezamenlijke legerkorps in Münster en het commando over de ISAF-troepenmacht in Afghanistan in 2003, betoogde Kamp. Voor beide landen liggen nieuwe uitdagingen in het verschiet. Zo wordt van de NAVO en de West-Europese Unie een actieve bijdrage verwacht aan de beheersing van conflicten in en de wederopbouw van grote delen van Afrika. Het gaat daarbij niet om de inzet van grote troepencontingenten. Wel om beperkte, doelgerichte militaire en civiele ondersteuningsoperaties bij verkiezingen, de demobilisatie van voormalige strijdende partijen en de omvorming van strijdkrachten, aldus Kamp. Al met al zullen Duitsland en Nederland zich volgens hem in Afrika gaan inzetten voor vrede, stabiliteit en wederopbouw. “Duitsland is van plan de leiding van een Eu-operatie in Kongo op zich te nemen ter ondersteuning van de VN-missie daar tijdens de komende verkiezingen. Ook Nederland overweegt een beperkte bijdrage aan deze operatie te leveren.”
Volgens de minister kunnen in de toekomst met een strategisch partnerschap nieuwe kansen worden gecreëerd voor een verdere verdieping en uitbreiding van de samenwerking tussen de krijgsmachten van Nederland en Duitsland. Met het oog daarop, zo maakte hij bekend, is een nieuw bilateraal raamakkoord in voorbereiding. “Als je met overeenkomstige middelen en doctrines in gezamenlijkheid optreedt, ligt collectief opleiden en trainen, en het wederzijds gebruik maken van dure faciliteiten, voor de hand.”
Wellicht zullen veel militairen uit Seedorf ermee te maken krijgen. Maar dan vanuit hun nieuwe standplaats in Nederland, want het meeste personeel van 41 Gemechaniseerde Brigade wordt de komende maanden naar ons land teruggetrokken. In waarschijnlijk oktober moet de operatie er op zitten. Kamp liep daar vast op vooruit. “Welkom terug. We hebben u hard nodig.” Om het afscheid van Seedorf toch nog een enigszins feestelijk tintje te geven, overhandigde Kamps’ Duitse collega Franz Josef Jung drie eenheden bij wijze van eerbetoon een zogeheten Fahnenband. De gelukkigen waren 101 Tankbataljon, 41 Afdeling Veldartillerie en 42 Pantserinfanteriebataljon Limburgse Jagers. Ook zette Jung brigadecommandant De Jonge nadrukkelijk in het zonnetje door hem te onderscheiden met het Ehrenkreuz in Gold van de Bundeswehr. Een afscheid in stijl dus. De Jonge gaat een hoge functie vervullen op het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse Legerkorps in Münster.

TROSSEN BALLONNEN
Na de wederzijdse loftuitingen was het definitief over, uit en sluiten. De jonge gaf het onderdeelsfanion én zijn operationele opdracht terug aan de commandant der Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Peter van Uhm. Jung verzorgde het slotakkoord door gasten en brigadepersoneel ’s avonds een speciale taptoe, in lokaal jargon Grosse Zapfenstreich, aan te bieden. Eerder die dag stond een ander muzikaal spektakel op het programma. Bij wijze van afscheid van de bevolking namen burgemeester Hans-Joachim Jaap en brigadecommandant De Jonge in het belendende Zeven een defilé af van alle, op de legerplaats Seedorf gelegerde troepen. Dat gebeurde tegen de achtergrond van het met trossen rode ballonnen versierde stadhuis. Een bord met daarop het woord ‘Bedankt’ ontbrak evenmin. De bijna 78-jarige Duitser Eckhoff Bravel uit de omgeving van Zeven en zijn echtgenote bekeken het defilé met lede ogen. “Ik kan niet zeggen dat de Nederlandse terugtrekking ons blij maakt. Maar we kunnen er niks aan veranderen. Het is immers een politieke beslissing. De Nederlanders waren altijd super. Zelf onderhield ik goede banden met de militaire kapel. Die speelde zelfs een keer op mijn verjaardag. De kapelmeester woonde bij mij in de straat, hè. Nee, op de taal na heb ik nooit grote cultuurverschillen tussen de Hollanders en de Duitsers in deze omgeving kunnen bespeuren. Weet u, de inwoners van deze omgeving zijn compleet gewend aan Nederlanders. We weten simpel niet anders.”
Even verderop toont de druk fotograferende Sanne Kuster (14), wiens oom hij 41
Mechbrig werkt, zich onder de indruk van het defilé. “Dit verdienen de militairen.” Moeder Elly valt haar bij. “Een afscheid als dit; het is alsof je een dikke jas uittrekt. Scheiden doet lijden.”
Of het laatste, zoals wordt beweerd, voor de plaatselijke economie geldt, is nog de vraag. De plek van 41 Mechbrig in Seedorf zal worden ingenomen door de circa 3500 man sterke 31 Luftlandebrigade. Zij krijgen echter geen buitenlandtoelage en belastingvoordelen.

MOEILIJK MOMENT
Van mogelijke zorgen daarover was tijdens het defilé in elk geval niks te merken. Integendeel. De atmosfeer stond bol van wederzijdse betrokkenheid. Ook voor de onthulling van een herinneringsmonument in het stadspark door de Jonge en eerste burger Jaap bestond massale belangstelling. “De wederzijdse banden zullen blijven bestaan”, aldus De Jonge in een korte toespraak.
Jaap noemde het adieu een moeilijk moment in zijn carrière. Hij bracht de vele Duits-Nederlandse huwelijken, zo’n 500 in getal, in herinnering. Met ongeveer 250 kinderen als opwindend gevolg, voegde de burgervader er lachend aan toe. “We kunnen ons het verdwijnen van het Sinterklaasfeest nauwelijks voorstellen. Veel regio’s reageren jaloers op de uitstekende samenwerking hier tussen Nederlanders en Duitsers.”

De Jonge: “Wat ik persoonlijk voel? Daar ga ik liever niet op in.”

Tekst: Jack Oosthoek
Defensiekrant 11 mei 2006

naar het hoofdartikel